بی مهری به «مهردوست»

لیلی رحمانی - از میان کوچه پس کوچه‌های باریک در طبرسی شمالی عبور می‌کنیم و از مقابل خانه‌هایی که مساحت شان به زحمت به ۱۰۰ متر می‌رسد می‌گذریم وبه زمین‌های وسیعی می‌رسیم که، چون دشتی خاکی رها شده اند. به جز چند درخت دور از هم و یکی دو ساختمان مخروبه چیز دیگری در این دشت ۳۱ هزار و ۳۰۰ متری که به اراضی مهردوست معروف است به چشم نمی‌خورد. برای اینکه تصویر بهتری از این دشت خاکی در ذهنتان بنشیند باید بگوییم دورتا دور زمین‌ها تپه‌های خاکی یک متری قرار گرفته است. وقتی روی این بلندی می‌ایستیم، فضایی که در تیررس نگاهمان قرار می‌گیرد جزیره‌ای خاکی است که در گوشه و اطراف آن عده‌ای خمار و سر در گریبان نشسته یا با سرگردانی در میان سرنگ‌های مصرف شده قدم می‌زنند، آدم‌هایی که با سر‌های در یقه فرو رفته دور هم نشسته اند و برای هم رگ پیدا می‌کنند، فیلم وحشتناکی که ظاهرا دیگر بچه مدرسه ای‌ها را نمی‌ترساند و آن‌ها بدون توجه به سرنگ‌های زیر پایشان، مسیر خاکی خود را برای رسیدن به خانه یا مدرسه طی می‌کنند. این تصاویر وقتی مشوش‌تر می‌شود که چوپانی گله گوسفندش را عبور می‌دهد و به نقاطی در همین زمین‌ها می‌برد که محل چرای گوسفندان است. این‌ها مجموعه‌ای از صحنه‌های ناموزون است که دیدنش در محدوده مسکونی شهری تعجب آور است.

ملک‌های شخصی دردسرساز
املاک شخصی رها شده معضل تکراری بسیاری از محلات است، اما این معضل در محلات حاشیه‌ای دردسر‌ها و حواشی دیگری هم به همراه دارد. اراضی مهردوست غیر از آنکه محل امنی برای معتادان و حضور مواد فروش هاست، مسیر عبور تعداد زیادی از ساکنان محله‌های اطراف هم هست و برخی از اهالی و دانش آموزان ناچارند از همین مسیر برای عبورومرور استفاده کنند، مثل همین حالا که حوالی ظهر است و زمان تعطیلی
مدارس.
سروصدای بچه‌ها در خیابان‌های اطراف می‌پیچد و تعدادی از آن‌ها از میان افراد معتاد، یا از جوار تپه‌های یک متری بیرون زمین‌ها می‌گذرند. وقتی با اهالی محل صحبت می‌کنیم منشأ بسیاری از مشکلاتشان را رها ماندن این زمین‌ها بیان می‌کنند. می‌گویند به پلیس هم که زنگ بزنیم فایده‌ای ندارد. مشکل وجود زمین هاست که همین طور رها شده اند. شهرداری باید برای این زمین‌ها فکری کند. یکی از اهالی می‌گوید: نمی‌دانم چرا مالکان زمین هایشان را این گونه رها می‌کنند و می‌روند. تا جایی که می‌دانم این زمین‌ها مالک شخصی دارند و مربوط به شهرداری نیستند. شهرداری می‌تواند مالک را بیابد و او را مجبور کند این زمین‌ها را به نحوی سروسامان دهد.

معرکه هرروزه معتادان و موادفروشان
مرد سا ل خورده‌ای که روی تپه‌های خاکی اطراف زمین‌ها نشسته است می‌گوید: اینجا بازاری شده است برای موادفروشان. اینجا هرروز معتاد‌ها و خرده فروشان معرکه می‌گیرند و علنی به خرید و فروش مواد می‌پردازند. معتادان هم که جلو چشم همه مواد مصرف می‌کنند. او سرنگ‌های پراکنده در نقاط مختلف زمین را نشان‌ می‌دهد و می‌گوید: این‌ها را ببینید، سرنگ‌هایی است که معتاد‌ها بعد از تزریق این طرف و آن طرف می‌اندازند. ببینید چقدر تعدادش زیاد است. ما هر روز این تصاویر را به وضوح می‌بینیم. بچه‌ها هم به این صحنه‌ها عادت کرده اند. او ادامه می‌دهد: تا چندوقت پیش این طور چیز‌ها دست کم مخفیانه بود. می‌دیدی یک عده معتاد در خرابه ای، پشت دیواری، جایی نشسته اند و مواد مصرف می‌کنند. خودشان هم دنبال مخفیگاه بودند، اما حالا وضع فرق کرده است. دیگر هیچ کس از انجام این کار در ملأ عام ابایی ندارد. غیر از این‌ها اگر این زمین حفاظ یا دیواری داشت ما این قدر مشکل نداشتیم و می‌گفتیم یک عده معتاد پشت دیوار نشسته اند و کاری به کار ما ندارند، اما این وضعیت زمین‌های رهاشده باعث شده است هرروز مجبور باشیم در کنار این افراد باشیم، از میانشان بگذریم، تزریق کردنشان را ببینیم و سروصدایشان را موقع خرید و فروش مواد بشنویم. همه این‌ها باعث شده است امنیت و آرامش نداشته باشیم.

چرای گوسفندان در زمین شخصی!
«همه زمین‌های اینجا مالک شخصی دارند و کسی هم زورش به آن‌ها نمی‌رسد. معلوم است آن قدر زمین دارند که این‌ها را به حال خود رها کرده اند. یکی از مالکان هم که گوسفندهایش را برای چرا به زمین خودش می‌آورد.» یکی دیگر از اهالی این را می‌گوید و با گله از این وضعیت ادامه می‌دهد: یکی نیست به این آقا بگوید درست است که زمین مال خودت است، اما آوردن این گوسفندان به منطقه‌ای که این همه آدم در آن زندگی می‌کنند کار درستی نیست.

شهرداری کاری کند
در بخشی از زمین‌های رهاشده، بنایی در حال احداث است. یکی از اهالی به این نقطه فنس کشی شده اشاره می‌کند و می‌گوید: قرار است اینجا زائرسرایی احداث شود که هنوز تکمیل نشده است، اما امیدواریم با تکمیل این زائر سرا اوضاع بهتر شود. شاید باعث شود افراد معتاد و موادفروشان کمی شرم کنند و از اینجا بروند، اما باز هم نمی‌توان خیلی امیدوار بود که این افراد جای امنشان را بگذارند و بروند. پس بهتر است شهرداری فکری کند و اهالی این محدوده را از این وضع نجات دهد.

درحال تعیین تکلیف اراضی مهردوست هستیم
معاون شهرسازی منطقه ۳ شهرداری مشهد با اشاره به ماده ۱۱۰ قانون شهرداری‌ها می‌گوید: بر اساس این ماده شهرداری‌ها باید با مالکان اصلی این اراضی وارد مذاکره شوند و مسئله را تعیین تکلیف کنند. این موضوع درباره اراضی انتهای خیابان‌های طبرسی شمالی نیز صادق است. اراضی مهر دوست در مالکیت شهرداری نیست و به همین دلیل شهرداری در زمینه تعیین تکلیف زمین‌ها با وکیل مالک مذاکراتی کرده است. به گفته احمد ابراهیمی یکی از مهم‌ترین مشکلات و سد‌های راه تعیین تکلیف این اراضی، وجود معارضانی است که با دارا بودن قول نامه، ادعای مالکیت بر قسمت‌هایی از این اراضی دارند. با این حال اکنون مدارک مالک اصلی در واحد حقوقی املاک منطقه در دست بررسی است و بعد از احراز مالکیت، مالک اصلی پرونده برای تعیین سرانه خدماتی و انجام سایر امور به واحد‌های مرتبط معرفی و زمین‌ها تعیین تکلیف می‌شود.
به گفته ابراهیمی، اراضی مهر دوست به دلیل نداشتن طرح مشخص، محدودیت‌هایی را در تعیین تکلیف برای شهرداری ایجاد می‌کنند و به همین دلیل پیگیری و همراهی مالکان در انجام فرایند کار بسیار مهم است؛ ضمن اینکه گاه مالکان زمین‌های رها شده صرفا اشخاص حقیقی نیستند و شهرداری برای حل مسائل با سازمان هایی، چون آستان قدس و اداره اوقاف نیز وارد مذاکرات می‌شود که در صورت توافق نتایج مثبتی خواهد داشت.
او ادامه می‌دهد: یکی دیگر از مسائل درباره اراضی مهردوست، وجود نخاله‌های ساختمانی ریخته شده در این اراضی است که زمینه را برای حضور بیشتر افراد و کارتن خواب‌ها فراهم کرده است، به همین دلیل در قسمت‌هایی ازاین اراضی، نخاله‌های ساختمانی را تسطیح و بخش‌هایی از محدوده را با استفاده از نیوجرسی (بلوکه‌های سیمانی بزرگ) محصور یا نیمه محصور کردیم.
به گفته وی با توجه به بافت متراکم و جمعیت بالای این محدوده، احداث فضای سبز در این منطقه مشکلاتی دارد و به همین دلیل با تغییر کاربری اراضی بایر و حل معضل اراضی رها می‌توان در این زمینه اقداماتی انجام داد. او اظهار امیدواری می‌کند با تعیین تکلیف این اراضی و نتایج مثبت مذاکرات، فضای سبز یا فضای خدماتی دیگری در اختیار شهروندان قرار گیرد.